Najbardziej znane rośliny o właściwościach adaptogennych
Ashwagandha = Withania somnifera = Witania ospała = Śpioszyn lekarski = Żeń-szeń indyjski = wiśnia zimowa
Stosowanie ashwagandhy pomaga zachować dobrą kondycję psychofizyczną, działa antyoksydacyjnie i wspiera układ sercowo-naczyniowy. Wzmacnia odporność na stres, działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Reguluje poziom cukru we krwi stąd zastosowanie w pomocniczej terapii cukrzycowej.
Rhodiola rosea = Różeniec górski = Arktyczny korzeń = Złoty korzeń
Działa antystresowo, chroni organizm przed skutkami chronicznego stresu poprzez wzrost stężenia serotoniny w mózgu. Wpływa na wydzielanie neuroprzekaźników i endorfin. Działa ochronnie na serce, dotlenia mięśnie. Ponadto, stosowanie różeńca poprawia pamięć i koncentrację oraz szeroko pojęte funkcje poznawcze. Uspokaja emocje, łagodzi objawy depresji i zmęczenia psychofizycznego. Pomaga w przypadku zaburzeń funkcji seksualnych i okołomenopauzalnych. Co ciekawe - pierwsze doniesienia historyczne dotyczące różeńca pochodzą z Tybetu sprzed 1200 (!) lat.
Andrographis = Bodziuszka wiechowata
Działa przeciwwirusowo, immunomodulująco, wykazuje pewne właściwości antyproliferacyjne (działanie wciąż poddawane licznym badaniom). Wpływa na układ enzymatyczny biorący udział w przemianach metabolicznych trucizn, dzięki czemu działa ochronnie na wątrobę (także w zatruciu paracetamolem).
Bacopa monnieri = Bakopa drobnolistna
Bakopa często nazywana jest adaptogenem na pamięć. Poprawia koncentrację, wspomaga pracę mózgu. Działa antystresowo i chroni przed skutkami stresu. Ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe.
Gotu-kola = Wąkrota azjatycka
Poprawia funkcjonowanie układu nerwowego , korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację, regeneruje komórki nerwowe. Łagodzi skutki stresu, poprawia krążenie, pozytywnie wpływa na kondycję skóry.
Schizandra chinensis = Cytryniec chiński
Zioło z zastosowaniem w stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego. Chroni wątrobę, działa regenerująco w zatruciach toksynami i zakażeniach (WZW B). Schizandra wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu cukru i cholesterolu we krwi. Jest antyoksydantem, działa przeciwdrobnoustrojowo (hamuje rozwój wielu bakterii, w tym gronkowca złocistego, pałeczki duru brzusznego, czy ropy błękitnej). Istnieją doniesienia o wpływie cytryńca na łagodzenie objawów PMS oraz choroby Meniere’a.
Inne adaptogeny dostępne w aptece Bonifratrów: żeń- szeń, magnolia, maca, soplówka jeżowata (lions maine).
Ciekawa historia adaptogenów
Źródła historyczne wskazują na obecność roślin adaptogennych w medycynie i kulturze najdawniejszych czasów. Wielkie kultury Wschodu wykorzystywały ich potencjał już tysiące lat temu tworząc z nich wyjątkowe eliksiry przeznaczone głównie dla władców i ich rodzin. Mało dostępne, rzadkie rośliny pochodzące z „trudnych” terenów postrzegane były jak dary od samych bogów.
Czyngis-Chan, legendarny władca imperium mongolskiego spożywał „boskie mikstury” z tych wyjątkowych roślin, podawał swojej rodzinie, najbliższym współpracownikom z armii oraz… wojskowym koniom. Unikalne receptury po latach przejęli mieszkańcy południowej Syberii, a potem Rosjanie, skąd trafiły do pionierskich laboratoriów sowieckich. To właśnie ich dorobek naukowy wraz z rozpowszechnieniem medycyny ajurwedyjskiej przywiodły zioła adaptogenne na Zachód.
Niezwykle ciekawe są losy badań rosyjskich naukowców, ich zaangażowanie i nakłady na analizy, powstanie nawet osobnej jednostki naukowej w Rosyjskiej Akademii Nauk (Instytut Fizjologii i Farmakologii Adaptacji we Władywostoku) świadczą o wyjątkowości i skuteczności tych roślin.
Badania nad cudownym eliksirem podnoszącym wydajność wielkich sowieckich żołnierzy, robotników i sportowców zaowocowały naukowymi opracowaniami około 4000 roślin, z czego 12 wykazywało wybitnie silne właściwości wzmacniające organizm.
Ciekawostką jest zastosowanie przez NASA i ROSKOSMOS wzmacniających i uodparniających na stres adaptogenów w oficjalnej diecie i suplementacji kosmonautów, co po powrocie na Ziemię potwierdzali sami astronauci. Innym przykładem wykorzystania tych niezwykłych roślin jest sport. Adaptogeny stosowane przez olimpijczyków dawały rosyjskim i amerykańskim sportowcom najlepsze wyniki na igrzyskach (wyraźnie widać to w przypadku olimpiady w Monachium i Atlancie).
