Rola białek w organizmie
Funkcje jakie pełnią w organizmie białka to temat niezwykle szeroki. Białka warunkują wszelkie procesy i utrzymują prawidłowe funkcje organizmu. Pozwalają też na jego adaptację zgodnie ze zmieniającymi się warunkami środowiskowymi. Warto znać choćby podstawowe informacje, żeby mądrze zarządzać swoją dietą i dostarczać organizmowi bogatych w składniki odżywcze pokarmów.
• Białka budują organizm – są elementem wszystkich błon komórkowych. Białkiem jest kolagen, elastyna, glikoproteiny, czyli nasze włosy, kości, czy skóra.
• Wszystkie enzymy są białkami, bez enzymów nie ma trawienia, nie zachodzi żadna reakcja w organizmie.
• Wszystkie hormony są białkami – insulina, hormony tarczycy, hormony płciowe, prolaktyna, adrenalina i mnóstwo innych – warunkują działanie wszystkich układów, niezwykle ważna funkcja.
• Białka odpowiadają za skurcze mięśni – aktyna i miozyna to białka, dzięki nim jesteśmy zdolni do ruchu, do oddychania.
• Hemoglobina to białko – funkcja transportowa (transport tlenu).
• Przeciwciała, immunoglobuliny, interferon - to białka, zatem mamy tu funkcję odpornościową.
• Wszystkie receptory to białka (np. rodopsyna jest białkiem – dzięki niej widzimy), białka odpowiadają za krzepnięcie krwi i naprawę tkanek i utrzymują równowagę kwasowo-zasadową. Białka biorą udział w detoksykacji organizmu.
Krótko mówiąc - nie da się żyć bez białek, dlatego tak istotna jest nasza dieta, jakość produktów i ich wartość odżywcza (w tym konkretnym kontekście ilość i proporcje aminokwasów).
Kiedy warto suplementować aminokwasy?
Zapotrzebowanie organizmu na aminokwasy może być zwiększone z wielu powodów. Przewlekły stres, wyniszczające choroby i pochorobowe okresy rekonwalescencji, spadki odporności z różnych przyczyn, czy np. okres dojrzewania i intensywnego wzrostu to sytuacje, w których dodatkowa podaż aminokwasów może znacznie poprawić funkcjonowanie, nasilić procesy naprawcze i przyspieszyć powrót do dobrej kondycji.
Poprawę przez podawanie aminokwasów wykazano np. w reumatyzmie, cukrzycy, chorobach układu krążenia, bólach przewlekłych i bólach głowy. Także w chorobach układu nerwowego – padaczka, depresja, zaburzenia behawioralne. Odpowiednia suplementacja aminokwasami w wolnej, naturalnej postaci (L-aminokwas) dają dobre wyniki w poprawie procesu uczenia się oraz w zaburzeniach pewnych funkcji układu pokarmowego.
Różne aminokwasy są niezbędne dla poszczególnych struktur organizmu. Dla płuc bardzo ważna jest cysteina, dla serca – lizyna i metionina. Funkcje tarczycy warunkuje tyrozyna i fenyloalanina, a dla mózgu istotna jest arginina, glicyna, fenyloalanina, tryptofan oraz tyrozyna. Różne funkcje = różne potrzeby. Na szczególną uwagę zasługują aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach BCAA, czyli leucyna, izoleucyna i walina - są one bezpośrednim źródłem energii dla mięśni szkieletowych. Stres i choroby powodują nasilone zapotrzebowanie na aminokwasy, zwłaszcza te o rozgałęzionych łańcuchach. Marskość i inne choroby wątroby obniżają poziom tych aminokwasów, a infekcje i urazy szczególnie obniżają poziom leucyny.
I jeszcze dla przykładu: niedobory waliny mogą prowadzić do wad neurologicznych mózgu, natomiast zbyt niski poziom izoleucyny objawia się drżeniem mięśni.
Aminokwasy dostępne w suplementach w Aptece Bonifratrów:
L-arginina, L-cysteina, L-glutamina, L-lizyna, L-tryptofan, aminokwasy w kompleksach, aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach.